Những năm gần đây, matcha nổi lên như một cơn sốt, trở thành “chân ái” của các bạn trẻ khi kết hợp với sữa tạo nên matcha latte, trà sữa matcha…. Matcha xuất hiện khắp mọi nơi, từ đồ uống đến làm bánh, từ vỉa hè cho đến hàng quán sang trọng nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Nếu bạn tự nhận mình là người yêu matcha, bạn có tự tin rằng bạn đã hiểu hết về nó? Hay bạn uống chỉ vì màu sắc bắt mắt và mùi vị lạ hơn so với những loại trà bình thường.
Bài viết này của tôi sẽ cho bạn cái nhìn toàn diện nhất về matcha và hướng dẫn bạn pha chế một ly matcha hoàn hảo. Bên cạnh đó, tôi cũng sẽ hướng dẫn bạn cách mua matcha chính hãng.
1. Matcha là gì?
Matcha là một loại bột trà xanh được trồng và chế biến theo cách đặc biệt và nổi tiếng ở Nhật Bản. Matcha được tạo thành từ cây trà Camellia Sinensis, cùng một loại cây cho ra trà ôlong, trà đen, trà xanh và bạn có thể tìm đọc bài viết 6 loại trà cơ bản và bạn đã biết bao nhiêu loại trong số đó để hiểu hơn. Nhưng thay vì sống trong điều kiện có đầy đủ ánh nắng mặt trời, cây trà xanh sống dưới bóng râm 2 đến 6 tuần trước khi thu hoạch. Nhờ quá trình sống dưới bóng râm, cây trà camellia sinensis tạo ra nhiều theanin và cafein hơn bình thường.
Matcha là trà xanh không qua quá trình lên men, sau khi hấp và phơi khô trà được nghiền mịn tạo thành bột trà màu xanh. Matcha được sử dụng nhiều trong pha chế và làm bánh.
2. Nguồn gốc của matcha
Matcha lần đầu tiên được biết tới là ở Trung Quốc dưới thời nhà Đường (618 – 907). Lá trà sau khi được thu hoạch về sẽ đem đi hấp và ép thành khối để dễ dàng bảo quản, vận chuyển buôn bán. Những khối trà này được đem đi rang và nghiền thành bột, sau đó trộn với nước và muối. Tuy nhiên, khi sang đến thời nhà Tống, hình thức pha chế trà này trở nên phổ biến hơn.
Eisai – một vị thiền sư người Nhật Bản, trong khoảng thời gian học Phật giáo tại Trung Quốc đã tìm hiểu kỹ về loại đồ uống này. Năm 1911, Eisai đưa hạt giống cũng như phương pháp pha chế trở về Nhật Bản. Hạt giống trà mà Eisai đưa về từ Trung Quốc sau khi được gieo trồng ở Nhật đã cho ra những sản phẩm trà có chất lượng cao. Trà thường được sản xuất với số lượng nhỏ và phục vụ trong những buổi lễ sang trọng. Sau khi Eisai đưa hạt giống trở về Nhật Bản, các thiền sư sáng tạo nên một phương pháp trồng khác. Đó là trồng trà dưới bóng râm và kéo dài đến ngày nay.
3. Quá trình sản xuất matcha
Quá trình trồng và thu hoạch matcha không chỉ đòi hỏi sự tinh tế mà còn ẩn chứa nghệ thuật trong đó. Mỗi bước thực hiện đều yêu cầu sự tỉ mỉ và cẩn thận. Tôi hy vọng sau khi giới thiệu cho bạn cách chế biến trà, bạn sẽ hiểu được tại sao giá lại đắt như vậy.
Thu hoạch
Trước khi bước vào thu hoạch đại trà, cây trà bị che phủ bởi những tấm bạt phía trên. Việc sống dưới bóng râm giúp cho lá chè không bị tác động trực tiếp bởi ánh nắng mặt trời, làm thay đổi hàm lượng cafein, flavonoids và đường.
Quá trình che phủ này được thực hiện 2-6 tuần trước khi thu hoạch. Họ cho rằng với cách làm như vậy sẽ làm tăng hàm lượng chất diệp lục và buộc chất chống oxy hóa di chuyển đến lá non. Màu xanh lục của matcha nhờ sự có mặt của chất diệp lục.
Quá trình thu hoạch thường xảy ra vào mùa xuân hoặc giữa tháng tư cho đến giữa tháng năm. Họ chỉ thu hoạch những lá trà non nhất và xanh nhất. Theo các chuyên gia, chất lượng của lá trà trong lần thu hoạch lần đầu tiên sẽ cao hơn so với lần thu hoạch thứ hai cách đó 40-45 ngày.
Chế biến
Sau khi lá trà được thu hoạch, người ta nhanh chóng đưa chúng vào hấp. Quá trình này xảy ra chỉ trong khoảng 20 giây nhằm ngăn cản lá trà xảy ra quá trình oxy hóa. Ngoài ra, nó còn giúp lá trà giữ được màu xanh lục tươi, amino acid và các chất dinh dưỡng khác.
Sau đó, lá trà sẽ đi qua máy thổi để ngăn chăn quá trình bốc hơi nước. Lá trà sau khi được làm khô sẽ đem đi nghiền để dễ bảo quản. Quá trình chế biến thô này được gọi là astencha.
Trước khi lá trà bị nghiền thành bột mịn, người ta sẽ loại bỏ cuống và gân lá, chỉ giữ lại phần lá gọi là tencha. Sau đó, họ sẽ phân loại dựa vào màu sắc, cấu trúc, hương thơm. Tiếp đến, họ thêm nước nóng vào tencha để đánh giá chất lượng của trà.
Sau khi phân loại, trà sẽ được dán nhãn nhận dạng và lưu giữ trong phòng lạnh để duy trì chất lượng trà không bị thay đổi. Cuối cùng là công đoạn nghiền. Lá trà sẽ được nghiền bằng cối đá để đảm bảo bột trà đều và mịn.
4. Cách pha chế
a. Dụng cụ pha chế
Để có một ly matcha ngon, bạn không thể tùy tiện pha và khuấy như những loại đồ uống khác. Sự tùy tiện trong pha chế sẽ khiến cho bạn cảm nhận vị trà không đúng. Mỗi lần pha, bạn sẽ cảm thấy một vị khác nhau, không đồng nhất. Do đó trang bị một bộ dụng cụ pha trà là rất cần thiết cho những ai muốn tự tay làm. Có 5 dụng cụ cơ bản trong pha trà matcha.
Đồ khuấy – Chasen (Tea Whisk)
Chasen là một vật dụng không thể thiếu để khuấy trà. Nhiều người đã lầm tưởng rằng có thể dùng máy đánh trứng hoặc đũa khuấy để thay thế. Nhưng sự thật là không có vật dụng khác thay thế được. Một chasen hoàn hảo là một chansen khi khuấy trà có thể tạo nên bọt khí. Sự kết hợp của không khí, nước và trà tạo nên một ly trà có vị kem béo nhẹ, cộng thêm vị umami đặc trưng của matcha.
Điều này hứa hẹn mang đến cho bạn một ly trà tuyệt vời. Mặt khác, bạn cũng có thể pha trà bằng cách lắc nhưng tuyệt đối không nên dùng máy đánh trứng thay thế chasen.
Chén trà – Chawan (Tea Bowl)
Chawan được coi là cầu nối gắn kết giữa chủ nhà và khách trong những buổi trà đạo. Thường người ta sẽ pha trà trong chawan và thưởng thức trực tiếp trong đó. Lựa chọn chawan đúng cũng là yếu tố quan trọng tạo nên một ly trà ngon.
Hãy tìm một cái chén vừa vặn với chasen với đường kính khoảng 12 cm. Miễn sao chawan của bạn vừa đủ để chasen bung ra và khuấy trà là được. Còn màu sắc thì tùy vào sở thích của bạn.
Rây – Furui (Tea Sifter)
Rây hoặc furui là một trong những vật dụng cần thiết khi pha trà. Vì trà bị nghiền thành những hạt rất nhỏ nên matcha rất dễ vón lại thành cục. Giống như khi làm bánh, bạn cần phải rây bột trước khi bước qua công đoạn nhào bột.
Đối với matcha cũng vậy, việc rây bột trước giúp cho matcha không bị vón thành từng cục khi cho nước vào hòa tan. Đối với những tách trà không được rây cẩn thận, bạn vẫn sẽ thấy những cục này dưới đáy bát cho dù chúng được đánh kĩ trong nước nóng.
Muỗng – Chashaku (Tea Spoon)
Một chiếc chashaku tốt sẽ cho bạn chính xác 0.5g matcha. Đối với một tách matcha, bạn cần 2g thì chỉ cần múc 4 lần bằng chashaku là được. Bạn không nhất thiết phải cân để biết chính xác lượng matcha cần sử dụng. Bạn sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian mỗi lần pha chế.
Giá đựng đồ khuấy – Chasen Naoshi (Whisk Holder)
Đây là bí quyết giúp cho chasen của bạn luôn giữ được hình dáng và không bị méo mó. Với thiết kế đơn giản, nó giúp cho chasen của bạn luôn khô ráo và không bị biến dạng. Bạn cũng nên nhớ rằng một chiếc chasen méo mó khó có thể đánh bông matcha. Chỉ cần một chút đầu tư nhỏ ban đầu, mà chasen sẽ bền và gắn bó với bạn lâu dài hơn.
Bạn có thể tham khảo và mua trọn bộ tại đây.
Lưu ý khi vệ sinh đồ khuấy
Vệ sinh đồ khuấy đúng sẽ giúp cho dụng cụ của bạn tránh bị ẩm mốc làm ảnh hưởng đến mùi vị của matcha. Mẹo giúp cho chasen của bạn luôn cong và giữ đúng hình dạng ban đầu là bạn nên ngâm nó vào nước ấm và đánh trong nước ấm sau khi sử dụng. Sau khi vệ sinh sạch sẽ dụng cụ, bạn nên để chúng ở nơi khô ráo tránh những nơi ẩm thấp nhé.
b. Cách pha chế đồ uống :
Sau khi chuẩn bị được dụng cụ pha chế, giờ pha trà uống thôi!!!
Đầu tiên bạn cần làm ấm chawan. Bạn có thể sử dụng nước nóng (khoảng 70 độ) để làm ấm bát. Đổ đầy nước vào trong bát đồng thời đặt chasen vào trong bát để ngâm làm mềm các sợi tóc.
Sau khi ngâm xong, bạn đổ hết nước trong chawan ra và dùng giẻ sạch lau khô bát.
Dùng muỗng chashaku múc trà hai lần và để lên rây. Lưu ý là rây đã được đặt sẵn trên bát chawan rồi nhé.
Tiếp theo, bạn nhẹ nhàng rây trà để những hạt bụi trà rớt xuống bát. Nếu trà có bị vón cục không rơi xuống, bạn có thể dùng muỗng để nhẹ nhàng tán nó ra và tiếp tục rây.
Sau khi rây, bạn rót 80 -110ml nước nóng (khoảng 70 độ) vào trong bát. Nhiệt độ nước cũng sẽ ảnh hưởng tới hương vị của trà đó. Nước quá nóng sẽ làm cho trà đắng hơn, còn nước quá lạnh sẽ khiến bạn khó đánh bông matcha.
Tiếp đến, bạn dùng chasen để đánh bông matcha. Lưu ý đánh nhẹ nhàng và không được để chasen chạm đáy bát. Điều đó sẽ khiến cho chasen nhanh bị hỏng. Khi đánh, bạn nên thao tác theo đường thẳng và từ từ theo hình chữ “W” rồi nhanh dần. Bạn đánh theo hình chữ W sẽ giúp cho đánh tan các bọt khí lớn. Bọt khí càng nhỏ thì tách trà của bạn càng ngon.
Nguyên nhân khiến cho matcha đánh xong không tạo bọt mịn là do bạn không ngâm chasen trước khi sử dụng, sử dụng nước quá lạnh, tỉ lệ nước không đúng hoặc do chất lượng matcha bạn mua về.
5. Tác dụng của matcha
– Bảo vệ cơ thể
Matcha chứa catechins – một loại polyphenols có tác dụng hỗ trợ các hoạt động chống oxy hóa của cơ thể. Ngoài ra, nó còn chứa epigallocatechin gallate (EGCG), giúp cơ thể có khả năng kháng viêm, bảo vệ tim, não khỏi bệnh tật. Ngoài ra, việc uống matcha hằng ngày giúp cơ thể ngăn ngừa mắc các bệnh ung thư, cao huyết áp, tiểu đường…
L-theanine trong matcha giúp bạn tập trung hơn trong công việc, giải tỏa căng thẳng, mang đến cho bạn một ngày làm việc hiệu quả và minh mẫn.
– Giảm cân.
Matcha hầu như không chứa calo và thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Theo American Journal of Clinical Nutrition, uống matcha mỗi ngày tăng khả năng đốt cháy calories. Họ còn chứng minh được rằng tỉ lệ này tăng từ 8-10% tới 35-43% mỗi ngày. Uống matcha mỗi ngày cộng thêm chế độ luyện tập hợp lý, bạn sẽ giảm được cân như mong muốn.
Matcha còn có đặc tính kháng khuẩn giúp làm sạch nướu và răng miệng. Matcha bảo vệ da khỏi các gốc tự do liên quan đến quá trình lão hóa da. Da bạn sẽ cải thiện đáng kể và duy trì được vẻ đẹp tự nhiên, khỏe mạnh nếu bạn uống thường xuyên.
Click tại đây để được tư vấn mua matcha chính hãng
6. Cách lựa chọn matcha chính hiệu
Hiện nay, vì độ “hot” của matcha nên có nhiều nhãn hàng sản xuất hàng kém chất lượng xuất hiện. Điều này khiến cho người tiêu dùng hoang mang trong việc chọn lựa matcha chất lượng. Vậy thì làm sao có thể mua matcha tốt?
– Màu sắc
Màu xanh tươi sáng của matcha là một trong những đặc điểm thu hút nhiều người tiêu dùng. Nên khi bạn mua hàng phải đảm bảo rằng matcha trong túi trà phải thật sự màu xanh sáng. Hàng giả màu sắc thường tối và đậm màu chứ không sáng như matcha thật. Hãy đảm bảo rằng khi đi mua hàng, bạn được chủ cửa hàng cho xem mặt hàng thật bên trong để tránh trường hợp “treo đầu dê bán thịt chó”.
– Nguồn gốc xuất xứ
Bạn cần phải tìm hiểu nguồn gốc xuất xứ của nhãn hàng bạn có ý định mua. Trước khi đưa ra quyết định, bạn cần phải tìm hiểu xem trà được trồng ở chỗ nào, quá trình chăm sóc và sản xuất ra sao. Theo như tôi biết thì vẫn chưa có nơi nào có thể đánh bật được matcha của Nhật Bản. Nhưng nếu có cơ hội, bạn hãy so sánh chất lượng matcha của những đất nước khác và Nhật Bản xem nó khác nhau như thế nào nhé!
– Thành phần
Bạn cần phải kiểm tra kĩ mục thành phần nguyên liệu của túi trà trước khi bạn mua nó. Hàng thật là thành phần nguyên liệu chỉ có matcha tinh khiết 100%, không pha trộn tạp chất, không chất bảo quản, không đường.
– Giá cả
Với quy trình trồng và chế biến phức tạp như vậy, giá thành của matcha cao là điều hiển nhiên. Bạn đừng để bị lừa lọc bởi những thương hiệu bán giá dưới đất. Bạn nên nhớ “tiền nào thì của nấy”, giá rẻ thì kèm theo đó chất lượng tệ.
Bạn sẽ thấy nhiều trường hợp bán 80-100g matcha với giá 400-600k. Thường những loại này người ta thường bán trong chế biến ẩm thực. Còn nếu bạn muốn mua trà pha uống hàng ngày thì đó vẫn chưa phải là matcha tốt. Loại tốt thường có giá là 600k-800k cho 20 gram trà.
– Đọc đánh giá chất lượng của những người mua trước đó
Bạn có thể lên những trang mạng xã hội hoặc website chính thức của công ty để đọc những review của khách hàng đã từng mua. Đọc và tham khảo những lời bình luận đó giúp cho bạn có một cái nhìn tổng thể về sản phẩm mà người ta bán ra. Một cách khác, bạn có thể tìm hiểu thông tin về những loại matcha chất lượng bằng việc tìm đọc những bài viết của các blogger yêu trà. Họ thường chia sẻ và viết những bài về những loại matcha mà họ yêu thích cho độc giả.
Kết:
Hy vọng qua bài viết của tôi, bạn có cái nhìn tổng quan hơn về matcha và biết cách lựa chọn mua matcha đúng. Bên cạnh đó, bạn có thể thực hành pha matcha tại nhà thay vì ra quán mua đại một ly mà không biết nguồn gốc xuất xứ ở đâu. Với những lợi ích mà matcha mang lại, hy vọng nó dần trở thành người bạn đồng hành không thể thiếu trong cuộc sống của bạn.
